Η πολιτική κουλτούρα ορίζεται με απλά λόγια ως η αντίληψη της κοινωνίας για τα πολιτικά δρώμενα, το πολιτικό σύστημα και τον βαθμό στον οποίο μπορεί να τα κατανοήσει, αλλά και να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση αυτών. Συνήθως, αυτή η κουλτούρα δημιουργείται και αναδύεται διαμέσου των ιστορικοπολιτικοκοινωνικών και οικονομικών συγκυριών που περνά ένας τόπος. Οι συγκυρίες σημαδεύουν το «είναι» των πολιτών – συνειδητά ή μη – και διαμορφώνουν απόψεις κινούμενες είτε από τη γνώση και κατανόηση των γεγονότων, είτε από τα συναισθήματα που δημιουργούν οι καταστάσεις.

Σε όλο αυτό το συνονθύλευμα παραγόντων που δημιουργεί τον παλμό της κοινωνίας των πολιτών, προστίθεται η κοινωνική τάξη, οι ιδεολογίες και οι ιδεοληψίες. Τα στοιχεία αυτά άλλοτε φέρνουν την ενότητα και άλλοτε πυροδοτούν συγκρούσεις που υποκινούνται από μικροαστικά κατάλοιπα, αντιλήψεις ή/και προκαταλήψεις.

Στην ιδιαίτερη περίπτωση της Κύπρου, η πολύπαθή ιστορία που χαρακτηρίζει τη Μεγαλόνησο των πολλών κατακτητών και της πρόσφατης αποικιοκρατίας των Άγγλων, έχουν επηρεάσει δραματικά την κυπριακή κοινωνία κα τα διάφορα κοινωνικά της σύνολα. Η τακτική του «Διαίρει και Βασίλευε» της Βρετανίας έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των κοινωνικών αντιλήψεων του κυπριακού λαού. Παράλληλα, βασικό ρόλο έπαιξε και στον εθνοτικό και θρησκευτικό διχασμό των διάφορων κοινωνικών ομάδων και μειονοτήτων, που αποτελούσαν ανέκαθεν το ν κυπριακό πληθυσμό.

Στην εχθρότητα που είχε πλέον δημιουργηθεί και στο διαχωρισμό του λαού σε κοινότητες που είχε πλέον επιτευχθεί, βρήκαν καταφύγιο οι ακρότητες και το μίσος για τη διαφορετικότητα. Τα στοιχεία αυτά πηγάζουν κυρίως από το βαθύ χάσμα των κοινωνικών τάξεων και από ψυχολογικούς παράγοντες που δημιουργούν την ανάγκη στα χαμηλά – συνήθως αμόρφωτα ή με φεουδαρχικά κατάλοιπα – κοινωνικά στρώματα, για την ανάδειξή τους ως ανώτερα σε σχέση με άλλες κοινωνικές ομάδες, συνήθως διαφορετικού έθνους, θρησκείας, γλώσσας ή ιδεολογίας.

Οι διαχωρισμοί αυτοί σημάδεψαν βαθιά την κυπριακή κοινωνία κα δημιούργησαν πάθη που οδήγησαν τις αντικρουόμενες πλευρές σε συγκρούσεις, οι οποίες μαζί με το ρόλο που έπαιξε ο ξένος παράγοντας και οι ξένοι σχεδιασμοί, μας έφεραν αντιμέτωπούς με τη σημερινή μορφή του κυπριακού προβλήματος.

Έχοντας και πάλι εναποθέσει τις ελπίδες μας στους ξένους και αναμένοντας να δικαιωθούμε από αυτούς που διαπράττουν παγκόσμιες αδικίες στο όνομα της ειρήνης και της δημοκρατίας, αφήνουμε τις συγκυρίες να δημιουργούν της ιστορία μας, ερήμην μας. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, η κυπριακή κοινωνία είχε την ατυχία να «εξελιχθεί» χωρίς να δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα σε πολιτικά προβλήματα που ταλανίζουν άλλες χώρες (όπως π.χ. το ίδιο το πολιτικό σύστημα), έχοντας απορροφηθεί τόσο η ίδια όσο και οι κυβερνήσεις της πολιτείας στο κυρίως πρόβλημα της χώρας.

Οι κινήσεις των κατά διαστήματα κυβερνήσεων και οι κοινωνικές απόψεις για θέματα εσωτερικά, υγείας, παιδείας, οικονομίας, εργοδότησης κτλ., κινούνται κάτω από της σκιά του κυπριακού προβλήματος το οποίο σε συνάρτηση με τη σχετική ευημερία που επικρατεί στη νήσο, διατηρούν το λαό σε μερική παράλυση. Αυτά τα δεδομένα, δίνουν χώρο στη συναισθηματική έξαρση και στη συνειδησιακή κοίμηση, αποτρέποντας τον από το να αντιμετωπίσει με νηφαλιότητα τις όποιες καταστάσεις και πραγματικότητες που έχουν δημιουργηθεί στο εσωτερικό της χώρας και κυρίως στο κυπριακό ζήτημα.

Επιπλέον, μείζον ευθύνη κουβαλάνε και οι πολιτικές ηγεσίες της χώρας από τη δημιουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Φοβούμενες το πολιτικό κόστος και την αντίδραση της κοινής γνώμης προέβησαν σε λάθος χειρισμούς και απέκρυψαν την αλήθεια για τις πραγματικότητες που δημιουργήθηκαν με τη συμφωνία της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, φέρνοντας το λαό προ εκπλήξεων και οδυνηρών παραχωρήσεων.

Όλα τα πιο πάνω υφαίνουν ένα ιστό ο οποίος καλύπτει αυτό τον τόπο, την κυβέρνηση και το λαό του, και ο οποίος εκτείνεται πολύ μακρύτερα από τα σύνορα του νησιού, περιλαμβάνοντας διεθνείς δυνάμεις και παράγοντες, που πλέον φαίνεται να μην μπορεί να πολεμήσει και να αντιμετωπίσει καμία κυβέρνηση. Θέλει θάρρος για να σπάσει κανείς τον ιστό αυτό και πρέπει να είναι άνθρωπος ελεύθερος από κατάλοιπα μίσους, υπέρμετρου συναισθηματισμού ή δογματισμού. Άνθρωπος ή άνθρωποι που δεν είναι λερωμένοι με τα λάθη του παρελθόντος. Επιπρόσθετα, πρέπει να αντιληφθούμε ότι έμφαση πρέπει να δοθεί στην κοινωνία και στην πολιτική κουλτούρα τόσο για το πρόβλημα της Κύπρου, όσο και για ένα ευρύτερο φάσμα εξωτερικών και εσωτερικών πολιτικών θεμάτων.

Χρειάζεται ειλικρίνεια από την εξουσία και έμφαση στη μόρφωση του λαού επί του θέματος. Πρέπει να ειπωθεί η αλήθεια, να υποδειχτούν οι πραγματικοί υπαίτιοι του προβλήματος, να δεχτούμε τα λάθη μας και να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες για να προχωρήσουμε με το μέτωπο καθαρό. Μόνο τότε θα καταφέρουμε να εκμεταλλευτούμε – ενωμένοι πλέον – την ηθική μας υπεροχή και τη δύναμη που μας δίνει η γεωπολιτική σημασία και γεωστρατηγική θέση της χώρας μας, αλλά και να επεκτείνουμε τους προβληματισμούς και την ενέργειά μας και σε άλλα θέματα.

Είναι τραγικό το γεγονός ότι οι εξελίξεις και συγκυρίες δείχνουν ότι τα πιο πάνω δεν θα υλοποιηθούν, με αποτέλεσμα το μέλλον να διαγράφεται δυσοίωνο. Είναι τραγική η αλήθεια πως δεν μπορεί να υπάρξει ηθική στην πολιτική και ότι καμία παγκόσμια δύναμη δεν πρόκειται να σταθεί υπέρμαχος της δικαιοσύνης τη στιγμή που τα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα πίσω από την αδικία είναι πολύ περισσότερα. Τραγική είναι επίσης η πραγματικότητα πως η πολιτική μεταφράζεται ως πάλη για εξουσία και αυτό δεν είναι το κακό. Το κακό είναι ότι η εξουσία είναι ο αυτοσκοπός και όχι το μέσο για δημιουργία κοινωνικής ή άλλης ορθολογικής πολιτικής με βάση τα κοινά, ανιδιοτελή συμφέροντα.

Το τραγικότερο βέβαια είναι ότι την παρούσα κατάσταση γνωρίζει μεγάλη μερίδα του λαού και της νεολαίας. Το γεγονός αυτό βοηθά την δημιουργία  ενός κλίματος δυσπιστίας για ένα καλύτερο αύριο. Αυτό, με τη σειρά του, οδηγεί το λαό σε μια κατάσταση συμβιβασμού, με ένα αποτέλεσμα το οποίο θα μπορούσε να μην είναι κατ’ ανάγκην το τελικό.

«Φιλελεύθερος», 12/08/2010, σ.8

«Αλήθεια», 14/08/2010, σ.22

«Ακρίτας», Αυγ. 2010, σ.27

Ζήνωνας Τζιάρρας