Η προσφατη δημοσιοποίηση και διάθεση στο κοινό του αρχείου πληθυσμού στην Τουρκία δεν είναι τυχαία κίνηση.
Επιδιώκει την αμφισβήτηση του κεμαλικού αφηγήματος περι καθαρότητας και ομοιογένειας του τουρκικού εθνους με απώτατο στόχο την κατασκευή μιας νέας εθνικής ταυτότητας στη βάση της θρησκείας.
Με την ίδια λογική, στην “Νέα Τουρκία” του Ερντογάν το περιεχόμενο της έννοιας του έθνους αλλάζει. Δεν επικεντρώνεται στον φυλετικό ορισμό του έθνους – στην βάση του οποίου αφομοιώθηκαν ή εκκαθαρίστηκαν και οι διάφορες μειονότητες στα πρώτα χρόνια του τουρκικού κράτους και όχι μόνο.
Το περιεχόμενο που ιεραρχείται είναι αυτό του μουσουλμανικού έθνους. Σε αυτό το έθνος, δεν είναι ανάγκη να είσαι Τουρκος για να συμμετέχεις. Κατ’ επέκταση, αυτό το έθνος δεν περιορίζεται απαραίτητα στα σύνορα του τουρκικού “έθνους-κράτους” και έχει την προοπτική ενσωμάτωσης (ό,τι και αν σημαίνει αυτό) και άλλων μουσουλμάνων – ασχέτως εθνικής ταυτότητας.
Βέβαια, στη σημερινή πραγματικότητα μπορούμε να μιλήσουμε περισσότερο για ένα ιδεολόγημα και μια ταυτότητα υβρίδιο λόγω της σύνθεσης με τον τουρκισμό. Την παραγωγή δηλαδή μιας ιδιάζουσας τουρκο-ισλαμικής σύνθεσης, διαφορετικής (μάλλον αντίστροφης) από αυτήν που αναπτύχθηκε τις δεκαετίες 1970 και 1980, με βασικό συστατικό την ισλαμική ταυτότητα.
Τόσο η “νέα” εθνική ταυτότητα όσο και η “νέα” έννοια του έθνους είναι ήδη υπό κατασκευή εδώ και αρκετό καιρό από την κοινωνική και ιδεολογική μηχανική της κυβέρνησης Ερντογάν. Απλώς εντείνεται και εμπεδώνεται όσο περνάει ο καιρός για διάφορους λόγους.
Το 2016 έγραψα για μια μακροχρόνια επανάσταση που λαμβάνει χώρα στην Τουρκία από το ΑΚΡ και τον Ερντογάν – η οποία επιταχύνεται από το 2016. Αυτή η προσπάθεια επιβεβαιώνεται, πλέον, σε επίπεδο συνειδήσεων και πολιτικής κουλτούρας όχι, βέβαια, μόνο λόγω του ζητήματος για το αρχείο πληθυσμού (αυτό είναι απλά η πιο πρόσφατη προσπάθεια) αλλά και για μια σειρά άλλων μεταρρυθμίσεων που γίνονται τα τελευταία χρόνια.