Η εποχή που ζούμε είναι μια εποχή θεαματικής ρευστότητας, πολιτικών και γεωπολιτικών ανακατατάξεων. Οι ΗΠΑ αν και η μεγαλύτερη δύναμη δεν είναι η μόνη παγκόσμια δύναμη, η δράση της (αλλά και γενικότερα της Δύσης) στην Μέση Ανατολή προκαλεί ασύμμετρες αντιδράσεις που απειλούν όχι μόνο τις ΗΠΑ αλλά και τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο. Η αστάθεια στην Μέση Ανατολή, η σταδιακή αλλαγή ισορροπιών και συμμαχιών δεν είναι πλασματικά. Οι δύο πόλεμοι (Αφγανιστάν, Ιράκ) αλλά και η οικονομική κρίση έχουν εξασθενίσει τις ΗΠΑ, γεγονός που έχει επιπτώσεις και για το ΝΑΤΟ. Αυτό αποθρασύνει άλλες χώρες όπως το Ιράν και την Τουρκία οδηγώντας τις στην αναζήτηση σημαντικότερου ρόλου και στην αύξηση της ζώνης επιρροής τους.

Και τα ερωτηματικά αναδύονται: πόσο ασφαλής είναι τελικά μια χώρα μέλος του ΝΑΤΟ ή του «Συνεταιρισμού για την Ειρήνη»; Πόσο σοφό είναι να εγκαταλείψουμε την στρατηγική της ανεξάρτητης χώρας; Θέλουμε να γίνουμε επισήμως βάση για απογειώσεις επιθετικών πτήσεων μετατρεπόμενοι αυτομάτως και σε στόχο; Και ακόμα και αν η συμμετοχή μας στον «ΣγΕ» δεν προβλέπει τέτοιες παραχωρήσεις, θέλουμε να είμαστε συνένοχοι μόνο και μόνο με τη συμμετοχή μας με κύριο αποτέλεσμα την διακινδύνευση της ασφάλειάς μας; Ακόμα και έτσι, γιατί να θέλουμε να προωθήσουμε το παραδοσιακό μονοπώλιο των δυτικών οργανισμών στον τομέα της ασφάλειας; Μήπως η συμμετοχή μας στην ΕΕ και την ΚΕΠΠΑ/ΕΠΑΑ – εκτός BerlinPlus – δεν είναι αρκετή; Μήπως η δημιουργία ή η στήριξη ενός άλλου οργανισμού της ίδιας εμβέλειας και χαρακτήρα θα εγκαθίδρυε μια υγιή ισορροπία δυνάμεων στη διεθνή σκηνή;

Τα ερωτήματα αυτά θα μπορούσαν να ήταν πολύ περισσότερα. Το ζήτημα δεν είναι το να ταχθεί κάποιος κατά ή υπέρ του «ΣγΕ», αλλά το να αντιληφθεί και να συνυπολογίσει το ποια είναι η φιλοσοφία και η πραγματικότητα που ακολουθεί τη συμμετοχή σ’ αυτό το πρόγραμμα/οργανισμό.

Στα πλαίσια του σημερινού παγκόσμιου συστήματος το οποίο κινείται με τους όρους του φιλελευθερισμού, των κοινών θεσμών και παγκόσμιων οργανισμών, φαίνεται ότι η συμμετοχή σε τέτοια προγράμματα και οργανισμούς (ΣγΕ και ΝΑΤΟ) είναι για μικρές χώρες σαν την Κύπρο, αναγκαίο… κακό. Η Κυπριακή Δημοκρατία υπό το πρίσμα των πιο πάνω πρέπει να σκεφτεί καλά το ενδεχόμενο της εισαγωγής της, ή μη, στους προαναφερθέντες θεσμούς, χωρίς προκαταλήψεις, προσμετρώντας όμως με σοβαρότητα όλους τους παράγοντες. Στην προσμέτρηση βέβαια των παραγόντων αυτών πρέπει να ληφθεί υπόψιν και η διαχρονική πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας υπέρ της αποστρατικοποίησης ως τακτική αφοπλισμού της Τουρκίας από επιχειρήματα διατήρησης των κατοχικών δυνάμεων και προώθησης της συμφιλίωσης των δύο πλευρών.

Η σταδιακή μετάβαση του παγκόσμιου συστήματος από μονοπολικό σε πολυπολικό ή απολικό είναι ένα βασικό κίνητρο για να μας κάνει να σκεφτούμε σε ποια πλευρά της σκακιέρας θέλουμε να βρισκόμαστε, αν όντως θέλουμε να επιλέξουμε κάποια παράταξη γινόμενοι «πιόνι» της ελπίζοντας ότι θα βοηθηθούμε (όπως π.χ. με την Ε.Ε.) ή αν πρέπει να έχουμε «άκρες» σε πολλά και διάφορα φόρα ασφάλειας ή/και άλλα.

Κατά τη δική μου άποψη, η διατήρηση στρατηγικής αμεροληψίας (η στήριξης διαφόρων πλευρών) σε μια εποχή όπου η Δύση μπαίνει σε καινούργιες περιπέτειες και οι δυνάμεις της Μέσης Ανατολής δράττονται της κάθε ευκαιρίας για να αυξήσουν την ισχύ τους, είναι πολύ σημαντική. Δεδομένου ότι το παγκόσμιο σύστημα έχει δημιουργήσει χώρο για την ανάδυση καινούργιων δυνάμεων και παραγόντων, η επέκταση της διπλωματίας μας και σε άλλα μέρη και δυνάμεις του κόσμου μόνο θετικά μπορεί να φέρει. Μπορεί να καταργήσει το μονοπώλιο συμφερόντων που είχαν μέχρι τώρα η δυτικές δυνάμεις στο νησί και να δημιουργήσει μια ισορροπία η οποία θα ήταν ευνοϊκή για την Κύπρο. Παράλληλα θα μας παρέχει  τη δυνατότητα περαιτέρω διεθνοποίησης του Προβλήματός μας, καθιστώντας το έτσι, πρόβλημα και άλλων διεθνών δρώντων.

Ζήνωνας Τζιαρρας